W dzisiejszym świecie gier wideo, gdzie kreatywność spotyka się z technologią, nikt nie tworzy w próżni, a jednocześnie w zasadzie „wszystko już zostało wymyślone”, kluczowe jest zrozumienie zasad działania praw własności intelektualnej (IP) i ich roli w branży gier wideo.
Szczególnie, że gry wideo od strony prawnej są dość złożonym zagadnieniem, z którym wiąże się spore ryzyko naruszeń cudzych praw, co z kolei może mieć realny wpływ na wprowadzenie gry na rynek i możliwość jej sprzedaży.
Ponieważ na co dzień zajmujemy się tymi zagadnieniami, to planujemy tematyce IP clearance w grach wideo poświęcić kilka postów na tym blogu. A zacząć trzeba od tego, co tak naprawdę oznacza IP clearance w branży gier wideo i po co się nim zajmujemy w procesie produkcji i wydawania gier? Poniżej przyjrzyjmy się temu zagadnieniu z przykładami, które pomogą zrozumieć i zobrazować ten proces.
Z czym wiąże się produkcja gry wideo od strony prawnej?
Produkcje gier wideo zazwyczaj obejmują wkład wielu osób, takich jak programiści, graficy, scenarzyści oraz różni inni artyści, w tym kompozytorzy czy wykonawcy, a twórczość tych osób chroniona jest przed nieautoryzowanym wykorzystaniem przez przepisy poświęcone własności intelektualnej.
Często twórcy gier wideo czerpią inspiracje z otaczającego świata, popkultury i bieżących wydarzeń. Ma to szczególne znaczenie w sytuacjach, gdzie producenci i wydawcy gier chcą, aby ich tytuły były jak najbardziej realistyczne, a jednocześnie w sposób jak najbardziej atrakcyjny osadzone w otaczającej nas rzeczywistości.
Patrząc na tę sytuację z perspektywy prawnej, przed rozpoczęciem produkcji i wprowadzeniem gry wideo na rynek, należałoby ustalić i sprawdzić tytuł prawny do wszystkich praw własności intelektualnej, które z daną grą są związane i wchodzą w jej skład. W ten sposób dochodzimy do sedna tego, czym jest i po co robimy tzw. IP clearance w procesie produkcji gier wideo. A niedopełnienie tego kroku może skutkować poważnymi problemami prawnymi, opóźnieniami i dodatkowymi kosztami dla produkcji. O rozczarowaniu graczy nie wspominając.
Jakie prawa własności intelektualnej mają istotne znaczenie w grach wideo?
Od strony prawnej gry wideo to złożone produkty, które obejmują i łączą w sobie wiele różnych aspektów prawa, w tym różne rodzaje praw własności intelektualnej.
Z perspektywy IP clearance, szczególne znaczenie mają te elementy gry, które jako utwory chronione są przepisami prawa autorskiego, jak również znaki towarowe.
Nie będziemy analizować wszystkich aspektów własności intelektualnej, ale podkreślić trzeba, że gry wideo przede wszystkim są chronione przez przepisy prawa autorskiego, co jest aktualne w sytuacji, gdy ich elementy traktowane są jako dzieła twórcze będące utworami, opracowaniami czy przedmiotami tzw. praw pokrewnych.
Przykładowo mamy tutaj na uwadze takie elementy gier komputerowych jak:
- Kod gry: zarówno kod źródłowy, jak i obiektowy, w tym skrypty i algorytmy, które definiują funkcję i mechanikę gry wideo
- Grafika i wizualizacje: postacie, obrazy, tekstury, tła, obiekty, modele 3D, czy animacje
- Muzyka i dźwięk: oryginalne kompozycje muzyczne, w tym ścieżka dźwiękowa, czy też efekty dźwiękowe oraz nagrania głosowe
- Dubbing i inne wykonania artystyczne, takie jak na przykład mocapy
- Fabuła i scenariusz: w szczególności oryginalne teksty i dialogi wykorzystane w grze.
Każdy tego rodzaju twórczy element gry wideo jest własnością twórcy – lub studia, które pozyskało je od zatrudnionych lub wynajętych przez siebie twórców – a korzystanie z nich, podobnie jak kopiowanie, modyfikowanie, opracowywanie czy dystrybucja, bez zgody właściciela (lub tzw. podmiotu uprawnionego) stanowi naruszenie praw autorskich i może doprowadzić do zgłoszenia roszczeń lub podjęcia innych działań prawnych.
Równie istotne dla branży gier wideo są też znaki towarowe, które w przypadku tego typu produkcji mogą obejmować oznaczenia w rodzaju:
- logo studia lub logo serii lub tytułu gry
- tytuł gry w warstwie słownej
- nazwy postaci z gry
- czy inne elementy ze świata gry.
Jako zarejestrowane znaki towarowe, tego typu elementy gry wideo są chronione w sposób zapewniający podmiotowi do nich uprawnionemu monopol, który uniemożliwia innym osobom wykorzystywanie tych oznaczeń bez zgody właścicieli.
Znaki towarowe są bardzo skutecznym narzędziem ochrony, gdyż jak pokazuje doświadczenie branżowe, niejednokrotnie doprowadziły do zablokowania gry przed wprowadzeniem jej na rynek.
Co to jest IP clearance?
IP clearance ma na celu identyfikację, analizę i zabezpieczenie praw związanych z własnością intelektualną w danym projekcie. Tym projektem może być gra wideo i właśnie takimi sytuacjami zajmujemy się w tym wpisie.
Typowy IP clearance obejmuje badanie potencjalnych naruszeń praw autorskich oraz znaków towarowych, a czasem też patentów i innych aspektów własności intelektualnej, na etapie produkcji poprzedzającym wydaniem gry.
Odpowiednio przeprowadzony proces IP clearance zapewnia, że producenci i wydawcy gier wideo nie naruszają praw innych podmiotów (konkurencji ani twórców lub innych tzw. podmiotów uprawnionych) i że ich własne produkcje są odpowiednio chronione.
Parafrazując, IP clearance to proces ustalania czy przepisy prawa własności intelektualnej oraz tzw. cudze IP nie okażą się problemem dla Twoich nowych projektów, w szczególności nie będą blokerem dla sukcesu wydawniczego Twojej nowej gry wideo.
Po co robić IP clearance w grach wideo?
W znacznym uproszczeniu i dla wywołania efektu grozy można powiedzieć, że
IP clearance w procesie produkcji gier wideo robimy po to, aby zmniejszyć ryzyko, że z powodu gry jej twórcy i wydawca będą przegranym pozwanym w procesie o naruszenie praw własności intelektualnej, a sama gra zostanie wycofana z rynku.
W rzeczywistości jest to oczywiście dużo bardziej złożone, choć rzeczywiście kwestia ryzyk prawnych oraz prawnego bezpieczeństwa produkcji gier wideo odgrywają znaczącą rolę. Poniżej prezentujemy omówienie przyczyn i przykładów, dla których producenci i wydawcy gier wideo inwestują w pracę prawników, którzy w trakcie procesu produkcji gier wideo przeprowadzają tzw. IP clearance.
- Unikanie sporów prawnych
Twórcy gier, którzy nie przeprowadzają dokładnego badania IP, mogą narażać się na poważne konsekwencje prawne. Naruszenie praw autorskich lub znaków towarowych może prowadzić do kosztownych procesów sądowych, a nawet zakazu dystrybucji gry.
Wyobraź sobie, że tworzysz grę z postacią przypominającą popularnego bohatera z innej, konkurencyjnej produkcji, noszącego to samo lub bardzo podobne imię, które w dodatku zarejestrowano jako znak towarowy. Bez odpowiedniej staranności i sprawdzenia tych niuansów możesz narazić się na pozew od konkurencji, czy też zablokowanie Twojej gry.
Proces IP clearance pozwala na wykrycie tego rodzaju problemów, zanim gra trafi na rynek, co pozwoli uniknąć kosztownych sporów z właścicielami praw, które naruszasz.
- Ochrona inwestycji
Proces tworzenia gier wideo to spore przedsięwzięcie, które często wiąże się z dużymi nakładami finansowymi.
Warto wiedzieć, że IP clearance może być narzędziem w zabezpieczeniu Twojej kreatywności oraz związanych z tym inwestycji.
Dzieje się tak przez minimalizowanie ryzyk prawnych oraz zabezpieczenie praw do poszczególnych elementów gry oraz tytułu jako takiego.
W przypadku późniejszych sporów, dobrze udokumentowane badanie i przebieg procedury IP clearance mogą być kluczowe dla obrony Twoich praw, a także dla dochodzenia ewentualnych roszczeń.
- Zwiększenie atrakcyjności i wartości projektu
Dobrze zabezpieczona gra staje się bardziej atrakcyjna dla wydawców i inwestorów.
Twórcy, którzy inwestują czas i środki w IP clearance, mogą liczyć na większe zainteresowanie ze strony wydawców.
Również inwestorzy wolą wspierać projekty, które są bezpieczne prawnie.
Kiedy prezentujesz projekt, który przeszedł proces IP clearance, pokazujesz, że nie tylko jesteś kreatywny i pracowity, ale że zadbałeś przy tym o wiążące się z tym aspekty prawne. To przyczynia się do tego, że projekt jest bardziej atrakcyjny i bezpieczny, przez co zwiększają się szanse na pozyskanie finansowania i na wydanie gry.
- Budowanie marki
W branży gier wideo marka jest kluczowa. A proces IP clearance pozwala na stworzenie i ochronę unikalnej tożsamości Twojej gry.
Jeżeli masz charakterystyczny tytuł lub logo swojej gry, upewnij się, że zarejestrowałeś je jako znaki towarowe w odpowiednich urzędach i klasach.
Podobnie z unikalnymi postaciami i elementami wizualnymi lub nawet sloganami używanymi w grze.
Tego rodzaju działania nie tylko zabezpieczają Twoje pomysły i budują markę, ale także pomagają w budowaniu zaufania wśród graczy.
- Zarządzanie ryzykiem
IP clearance to również sposób na lepsze zarządzanie ryzykiem Twojego przedsięwzięcia.
Identyfikacja potencjalnych problemów oraz obserwacja rynku i obecnych na nim tytułów oraz działań konkurencji pozwalają na przyjęcie właściwej strategii działań w okresie odpowiednio poprzedzającym premierę gry.
Przykładowo, jeśli badanie IP clearance odpowiednio wcześnie ujawni, że w swojej grze używasz elementów, które mogą kolidować z cudzymi prawami, masz czas na modyfikację projektu oraz odpowiednie zadbanie o aspekty prawne.
Przykłady z życia wzięte
Tytuł gry jako cudzy znak towarowy.
Wyobraź sobie studio, które pracuje nad grą o nazwie „Super Speed Racer”.
Bez przeprowadzenia badań z obszaru IP clearance, przygotowuje się do wydania gry, tylko po to, aby na kilka dni przed zapowiadanym launchem odkryć, że taka nazwa jest już zarejestrowana jako znak towarowy przez inny podmiot zajmujący się grami komputerowymi.
To prowadzi do szybkiego zablokowania możliwości sprzedaży gry na Steamie i innych platformach dystrybucji cyfrowej oraz konieczności zmiany tytułu.
To z kolei wiąże się z przesunięciem terminu premiery, dodatkowymi kosztami produkcji i dodatkowymi działaniami marketingowymi, jak również ze stratami wizerunkowymi.
Proces IP clearance mógłby zapobiec temu problemowi, wskazując na istniejące cudze prawa do tytułu gry odpowiednio wcześniej przed jej planowaną premierą.
Postać z rzeczywistego świata.
Inny przykład dotyczyć mógłby gry, w której twórcy zdecydowali się na stworzenie głównej postaci inspirowanej bardzo znanym aktorem, do którego poczyniono szereg nawiązań czyniąc je w sposób, który wskazuje na osobę i charakterystyczne cechy tego celebryty.
Gra zostaje wydana bez uprzedniego zawarcia odpowiedniej umowy i uzyskania zgody od aktora.
Na wieść o doniesieniach medialnych o grze, aktor wytacza sprawę o naruszenie jego praw do wizerunku, co prowadzi do wysokich odszkodowań, ale i konieczności wycofania gry z rynku.
Właściwie przeprowadzony proces IP clearance mógłby pomóc w zabezpieczeniu niezbędnych zgód od aktora lub w podjęciu decyzji o zmianie koncepcji na głównego bohatera, co zapobiegłoby tej sytuacji.
IP clearance – podsumowanie
Rola IP clearance w procesie tworzenia gier wideo jest trudna do przecenienia.
Zabezpieczenie praw własności intelektualnej pozwala unikać sporów prawnych, chronić inwestycje i budować silną markę.
W dobie globalizacji i rosnącej konkurencji w branży gier wideo, dbanie o aspekty prawne staje się kluczowym elementem strategii rozwoju.
Zrozumienie i wdrożenie procesów dotyczących IP clearance to inwestycja, która przyniesie korzyści zarówno twórcom, jak i inwestorom, zapewniając solidną podstawę dla przyszłego sukcesu.
O szczegółach procesu IP clearance w branży gier wideo będziemy pisać w kolejnych postach.
Zdjęcia: Pixabay, Bradley Hook
***
O czym musisz wiedzieć, gdy prowadzisz studio gamedev w formie spółki z o.o.
Podjąłeś decyzję, że chcesz prowadzić biznes w branży gamedev w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością? A może jesteś o krok dalej – masz już taką spółkę i jesteś jej właścicielem (wspólnikiem) oraz członkiem zarządu? Tylko że nie jesteś prawnikiem, lecz twórcą gier.
I choć całkiem dobrze znasz się na zarządzaniu biznesem i ludźmi, to niekoniecznie masz głowę i chęci, aby pamiętać o tych wszystkich prawniczych wymaganiach, które wiążą się z działaniem w strukturach spółki, jej organami, uchwałami i innymi formalnościami [Czytaj dalej…]
